Konsylium 5: krajobraz miejski

Replika strony podsumowującej piąte konsylium konsultacji społecznych przyszłego zagospodarowania Podzamcza w ramach projektu HerO „Heritage as Opportunity” w 2010.

Konsylium – krajobraz miejski – 28 maja 2010
Podsumowanie

1. Istotną zasadą kształtowania przestrzeni Podzamcza jest zapewnienie ciągłości krajobrazowej z istniejąca zabudową po południowej stronie Alei Tysiąclecia i zabudową rejonu ulicy Lubartowskiej. Uzyskanie wrażenia przejazdu przez spójny obszar tradycyjnej zabudowy miejskiej będzie stanowić o atrakcyjności obszaru i o poprawie wizerunku miasta.

2. Utrzymanie charakteru tkanki miejskiej wymaga wprowadzenia następujących zasad kształtowania zabudowy:

• wypełnienia kwartałów zabudowy wyznaczonych ulicami Lubartowską, Ruską, Targową, Nowym Placem Targowym i Nadstawną zabudową o skali i podziałach podobnych do tradycyjnych
• uzupełnienia zabudowy kwartałów przeciętych przebiegiem Alei Tysiąclecia, tak, aby utworzyły one pierzeję ulicy o starannej architekturze, w wysokości nawiązującej do sąsiedniej zabudowy
• kwartał między ulicami Lubartowską i Wodopojną oraz narożnik ulicy Lubartowskiej po północnej stronie Alei Tysiąclecia powinny tworzyć rodzaj „bramy” z symetrycznie względem siebie zdefiniowanymi zasadami kształtowania architektury (wysokość, charakter elewacji i kształtowanie połaci i pokrycia dachów), dając wrażenie „wjazdu” w obszar centrum miasta od zachodu
• kwartały nowej zabudowy w zachodniej części Podzamcza powinny być kształtowane jako uzupełnienie zabudowy śródmiejskiej, bez przekraczania wysokości sąsiadującej zabudowy, ze stopniowym obniżaniem wysokości zabudowy (w kwartale przyległym do ul. Lubartowskiej można przyjąć zabudowę do 4 kondygnacji (ok. 12 do 15 metrów wysokości elewacji do wysokości gzymsu lub okapu), w kwartale (kwartałach) dochodzacych do linii ul. Nadstawnej maksymalną wysokość określa narożny budynek PZU, kwartały położone dalej na wschód powinny być coraz niższe z uwagi na zapewnienie właściwej relacji widokowej z zabytkowymi dominantami obszaru);
• dachy kształtowane jak w zabudowie kwartałowej (zwłaszcza w zachodniej części Podzamcza) powinny być kryte dachówką ceramiczną, a w istniejącej zabudowie po obu stronach Alei Tysiąclecia należy dążyć do przywrócenia lub wprowadzenia dachów z dachówki ceramicznej. Kolor dachówki powinien być tradycyjny (terrakota), bez stosowania dachówki barwionej, czy glazurowanej. Jest to ważny aspekt zapewnienia spójności krajobrazowej kompleksu, zwłaszcza wobec ekspozycji tego obszaru ze wzgórza zamkowego i wzgórza Czwartek
• w niższej zabudowie, sąsiadującej z cerkwią możliwe jest wprowadzenie dachów krytych zielenią o starannej kompozycji i dostępnych dla przechodniów, podobnie do rozwiązań stosowanych w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego
• artykulacja pierzei, elewacji budynków powinna zapewnić wrażenie „gęstości” wrażeń – z zachowaniem rytmów podziałów działek i podziałów okiennych wzorowanych na zabudowie tradycyjnej. Rytmy te powinny odpowiadać podziałom funkcjonalnym wewnątrz budynków (rozmieszenie sklepów, rytm podcieni, wejść do budynków itp.). Architektura zabudowy powinna odpowiadać wymogom „piękna” pojmowanego jako atrakcyjne formowanie każdej skali, od ogółu do szczegółu
• materiały budowlane stosowane na elewacjach powinny uwzględniać lokalną tradycję budowlaną. Stosowanie nowych technologii i materiałów powinno być podporządkowane uzyskaniu ogólnego wrażenia kontynuacji tkanki śródmiejskiej
• charakter nowej zabudowy kwartałowej nie powinien aspirować do rangi dominant krajobrazowych, gdyż ta ranga przysługuje jedynie obiektom zabytkowym (zamkowi, cerkwi i Kościołowi na Czwartku). Może natomiast i powinna tworzyć system lokalnych punktów orientacyjnych, zgodnych z logiką tkanki śródmiejskiej (akcentowanie narożników, ważnych wejść, obiektów o wyjątkowej funkcji publicznej). Te lokalne akcenty przestrzenne powinny tworzyć swego rodzaju „telegraf optyczny” – sekwencję znaczeń w przestrzeni, pomagającej w orientacji przestrzennej, stanowiącej lokalny kod informacyjny nie wymagający informacji pisanej.

3. Zieleń powinna być projektowana jako element łączący i integrujący elementy całości założenia. Jej rola jako czynnika łagodzącego uciążliwości ruchu kołowego, humanizującego przestrzeń miejską i oferującego zacienienie przestrzeni publicznych jest uznawana jako bardzo istotna dla jakości miasta. Rozmieszczenie zieleni powinno obejmować:

• zachowanie otoczenia cerkwi wysokimi drzewami – jako tradycyjna forma komponowania tego typu obiektów i tło dla architektury zabytkowej. Zieleń w otoczeniu cerkwi powinna być kształtowana w taki sposób aby nie przesłonić widoku na kopułę cerkwi z najważniejszych punktów widokowych oraz z głównych przestrzeni publicznych
• zaznaczenie ciągiem wysokich drzew przebiegu Czechówki – zagospodarowanej jako ciąg pieszy o wykształconej sekwencji zmiennych wrażeń i klimatów, kolejnych odsłonięć ważnych przestrzeni publicznych i widoków na dominanty
• wprowadzenie zieleni przyulicznej (drzew, żywopłotów, krzewów i trawników) w przestrzeń Alei Tysiąclecia, jako ważnego elementu „uspołecznienia” ciągu komunikacyjnego i poprawy jego jakości przestrzennej. Obecność zieleni oraz korekty jakościowe w urządzeniu przestrzeni trasy powinny wywoływać spowolnienie ruchu i ochotę do zatrzymania w tym miejscu, a jednocześnie pozwoli na pewną izolację (ekranowanie) strefy pieszej od uciążliwości ruchu kołowego
• stosowanie zieleni towarzyszącej ulicom i pieszym uliczkom istotnie wpłynie na nastrój dzielnicy i poprawi jej klimat akustyczny i termiczny, pozytywnie wpływając na estetykę
• należy rozważyć zastosowanie zieleni okrywowej (pnączy) dla przesłonięcia kolidujących, nieatrakcyjnych elementów zabudowy. Jednym z obiektów, które wymagałoby takiego przysłonięcia jest wschodnia część północnego skrzydła Zamku (dobudowana w latach 60tych), dzięki czemu widok na kaplicę zamkową uzyskałby lepszy kontekst widokowy, a północna elewacja zamku byłaby mniej jednostajna
• poprawa stanu zieleni na stokach wzgórza zamkowego i wzgórza Czwartek jest kluczowym elementem pozytywnego wizerunku obszaru, a dzięki dobrej ekspozycji widokowej, stanowi ważny element tworzenia wizerunku Lublina jako miasta zieleni
• obecność zieleni na Podzamczu powinna być kształtowana jako stopniowo narastająca w kierunku od zachodu na wschód: od zieleni „zurbanizowanej” towarzyszącej miejskiej zabudowie, przez coraz większe zespoły zieleni w miarę zbliżania się ku otwarciu na dolinę Bystrzycy.

4. Reklamy i wszelkiego rodzaju szyldy stanowią obecnie jeden z kluczowych elementów chaosu przestrzennego Podzamcza. Z tego względu plan Podzamcza powinien stać się pilotażowym obszarem regulowania kwestii reklam i szyldów w sposób zapewniający wizualną spójność krajobrazu miejskiego. Powinien obowiązywać całkowity zakaz ustawiania reklam wielkopowierzchniowych (outdoorowych). Konieczny jest też zapis regulujący zamieszczanie szyldów na elewacjach. Powinna być wprowadzona zasada, że jedna firma jest uprawniona do zamieszczenia jednego szyldu o ograniczonych wymiarach. Wobec faktu, że większość budynków będzie powstawała od nowa, możliwe jest wprowadzenie wymogu, aby projekty architektoniczne zawierały zdefiniowane obszary ekspozycji szyldów i reklam w ilości nie przekraczającej 5 % powierzchni elewacji.