Historia 2005-2012

Kultura przestrzeni na IV Kongresie Obywatelskim

 

17 października 2009

W 2008 roku „Gazeta Wyborcza” publikowała teksty Dariusza Bartoszewicza o zawłaszczaniu przestrzeni publicznych z napomknieniem o Kongresie Obywatelskim. Jako animator lubelskiego Forum Kultury Przestrzeni szukałem wtedy ideowych sojuszników, więc skontaktowałem się z Witoldem Radwańskim, rozmówcą wywiadu „Jak zmodernizować miasto i go nie zepsuć”. W ten sposób najpierw zorganizowałem na IV Kongresie sesję poświęcona kulturze przestrzeni wobec presji rynku, a potem zostałem zaproszony do grona jego Rady Programowej.

Marcin Skrzypek

IV Kongres Obywatelski odbył się 7 października 2009 w gmachu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie pod hasłem „Razem wobec przyszłości”.

Sesja tematyczna poświęcona przestrzeni publicznej miała tytuł: „Kultura przestrzeni wobec presji rynku” i była poświęcony następującym zagadnieniom:

  • jaka relacja między przestrzenią publiczną a kulturą?
  • jak rozwiązać problem zawłaszczania przestrzeni publicznej przez reklamy?
  • po co nam wrażliwość kulturowa dotycząca przestrzeni publicznej i jak ją kształtować?

Celem sesji była prezentacja dialogu o kulturze przestrzeni jako narzędzia budowania polskiego „Razem” na bardzie społecznej wspólnoty interesów różnych użytkowników przestrzeni. Potrzeby ludzi wobec przestrzeni łączą ich, a ograniczoność jej zasobów skłania do dialogu i może uczyć empatii.

Paneliści:

  • Marcin Skrzypek – Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”
  • Elżbieta Dymna – Prezeska Stowarzyszenia MiastoMojeAwNim.pl
  • Joanna Orlik – Dyrektorka Małopolskiego Instytutu Kultury

Moderatorem sesji był Witold Radwański, Prezes Zarządu Krokus Private Equity. Po dyskusji z udziałem sali całość podsumował Ryszard Grobelny, Prezydent Miasta Poznania.

 

Fragment sprawozdania

Pierwszy z panelistów, Marcin Skrzypek z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” odniósł się bezpośrednio do tematu panelu. Po zdefiniowaniu terminu przestrzeń publiczna – wszystko to, co znajduje się na zewnątrz naszych mieszkań – pokazał, dlaczego potrzebny jest dialog na ten temat. Im więcej dialogu w kształtowaniu przestrzeni, tym więcej w niej kultury. Pieniądz jest bardzo silnym, lecz wybiórczym weryfikatorem wartości. To, czego w prosty sposób nie daje się spieniężyć, schodzi na plan dalszy. Pieniądz intensywnie wpływa na rozwijanie się know-how, które służy potęgowaniu zysków. Stąd rozbudowane strategie marketingowe, służące promocji produktów, których sprzedaż bezpośrednio przekłada się na wpływy. Rynek działa szybciej, bo zmuszony jest do błyskawicznego reagowania na rozwój wypadków i zmieniającą się sytuację. Takiego procesu nie obserwujemy natomiast w stosunku do innych wartości. Dlatego demokracji musi towarzyszyć edukacja. Demokracja bez edukacji to demol-kracja. Cechą demokracji jest to, że nie tworzy nowych bytów, ale wzmacnia to, co w nas zastaje. Jeśli znajduje w nas głupotę, to właśnie ją wzmacnia. Naturalną reakcją na taki stan rzeczy jest potrzeba sprzeciwu i przeciwdziałania. Niezgoda na brzydotę buduje. Przykłady:

Swoje wystąpienie Marcin Skrzypek zakończył zaproszeniem do Lublina, gdzie za tydzień odbędzie się zjazd uczestników projektu Wspólna Przestrzeń, gdzie zostanie założona sieć konsumentów przestrzeni, służąca edukacji i wzajemnemu wspieraniu się.

Joanna Orlik

 

Wprowadzenie do tematyki IV Kongresu Obywatelskiego

Najważniejszym wyzwaniem, wobec którego stoimy jako Polacy w następnym dwudziestoleciu jest poprawa zdolności do współdziałania, lepsze wykorzystanie potencjału zbiorowego, zbudowanie naszego prawdziwego RAZEM. Temu właśnie wyzwaniu będzie poświęcony IV Kongres Obywatelski. Będziemy się wspólnie zastanawiali, jakie drogi wiodą do naszego Razem w XXI wieku. Czy chcemy tworzyć wspólnotowość opartą na systemie wartości i tożsamości, czy na określonych zasadach, czy może na wspólnych celach i działaniach? Chcemy też jeszcze raz zapytać: do czego nam jest potrzebna tak naprawdę podmiotowość zbiorowa w XXI wieku i na jakich wyborach cywilizacyjnych oprzeć naszą dalszą modernizację i rozwój.
Podejmowanie tych kwestii w debacie międzyśrodowiskowej i międzypokoleniowej jest konieczne jeśli chcemy uniknąć utraty kontroli nad naszym losem zbiorowym, jeśli chcemy zachować i rozwinąć swoje kody kulturowe i swój styl życia. Jeśli mamy ambicję, by współkształtować przyszłość świata odciskając na niej swoje piętno, swój charakter.

Mówcami plenarnymi Kongresu będą m.in. Lech Wałęsa, prof. Janusz Czapiński, prof. Zdzisław Krasnodębski, dr Bogusław Grabowski, prof. Jadwiga Staniszkis i europoseł Janusz Lewandowski.

Główna część debaty będzie toczyła się na sesjach tematycznych.

W tym roku wprowadzamy ważną innowację, służącą poprawie dialogu obywateli z władzą publiczną. Do każdej sesji tematycznej zaprosiliśmy reprezentanta tej władzy, który odniesie się do całokształtu dyskusji. Tworzymy więc nowy obyczaj: najpierw mówią i dyskutują obywatele a władza publiczna słucha, aby później zaprezentować swoje stanowisko. Mamy nadzieję, że to rozwiązanie będzie dobrze służyło budowie demokratycznej kultury debat publicznych w Polsce. Zaproszenie do występowania w roli reprezentanta władzy publicznej przyjęli (w kolejności sesji): Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska, Wicemarszałek Senatu prof. Marek Ziółkowski, Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Barbara Kudrycka, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów dr Maciej Grabowski, Minister Rozwoju Regionalnego Elżbieta Bieńkowska, Prezydent Miasta Poznania Ryszard Grobelny.

Jan Szomburg
Prezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową
Inicjator i Organizator Kongresów Obywatelskich