Gra w Przestrzeń – opis i zasady

Z wyczerpującym wprowadzeniem do Gry w Przestrzeń można zapoznać się w artykule Gra w przestrzeń (aut. Marcin Skrzypek, „Kultura Enter”, 2010/08 nr 25). Poniżej opis syntetyczny.

Warsztaty Gry w Przestrzeń składają się z trzech części:

1. Część teoretyczna – prezentacja nt. elementów krajobrazu oraz zasad ładu przestrzennego. Celem tej części jest nabycie przez uczestników wiedzy, którą potem wykorzystają w Grze, więc może być ona dowolnie rozwijana (np. poprzez dyskusję).
2. Część praktyczna – właściwa Gra, podczas której uczestnicy wypróbowują wiedzę z części teoretycznej poprzez wspólne budowanie makiet w formie gry nawiązującej do szachów, ale której celem jest stworzenie czegoś wspólnie, a nie pokonanie przeciwnika.
3. Część podsumowująca – omówienie rezultatów Gry przez prowadzącego wspólnie z uczestnikami.

 

Na jeden komplet Gry składa się kwadratowa plansza symulująca plac budowy otoczona ramką z oznaczeniami, co znajduje się w jego sąsiedztwie (np. park, rzeka, supermarket, droga…). Gra się parami. Gracze dysponują takimi samym zestawami figur-kloców, każdy w swoim kolorze. Przedstawiają one mniejsze i większe budynki, drzewa, krzewy i elementy małej architektury. Zadaniem graczy jest zbudowanie domu kultury wraz z otoczeniem, jako przykładowej przestrzeni publicznej, poprzez naprzemienne stawianie dowolnych klocków w dowolnych miejscach. Gracze nie mogą porozumiewać się ze sobą. Mają natomiast odgadywać swoje intencje na podstawie wiedzy przyswojonej podczas prezentacji.

Rezultatem Gry są różne makiety będące odzwierciedleniem tego, na ile gracze nawiązali bezsłowną współpracę i umieli wykorzystać wiedzę nabytą w pierwszej części warsztatów. Odzwierciedla to realne procesy dziejące się powoli na naszych oczach w przestrzeni publicznej: do istniejących zabudowań i innych obiektów dokładane są kolejne. Nikt nie projektuje całości. Ostateczny efekt zależy od tego, czy autorzy kolejnej zmiany potrafią dostosować ją do kontekstu i wykorzystać twórczo zastane możliwości.

Po kolorach figur można poznać, czy każdy z nich zabudowywał swoją część planszy, czy też doszło do twórczej interakcji. Czasem uczestnicy skupiają się na architekturze budynków, zapominając o urządzeniu przestrzeni wokół nich.Jedni tworzą kompozycje osiowe, inni koncentryczne lub chaotyczne. Każda z makiet może stanowić pretekst do wyobrażania sobie, jakbyśmy się czuli w danej przestrzeni.

Na przykład podczas warsztatów w Tbilisi (poniżej) 4/5 makiet miały po środku drzewo lub kilka drzew i ławki, w czym przypominały tamtejsze podwórka (drzewo daje bardzo potrzebny cień). Takie elementy nie pojawiały się nigdy na warsztatach w Polsce ani na Ukrainie.

Do prowadzącego warsztaty należy zauważenie i skomentowanie wszystkich tego typu ciekawostek oraz istniejących w nich relacji krajobrazowych. Dzięki temu uczestnicy mogą uczyć się jedni od drugich. Finałem Gry może być wybór najlepszej makiety. Można też wprowadzać do sposobu gry modyfikację polegającą np. na:

• „dogrywce” w formie zbudowania lepszych makiet już bez żadnych ograniczeń w komunikacji i opisanie ich zalet przez samych graczy.
• przesiadaniu się graczy z planszy na planszę po każdym ruchu, co lepiej zasymuluje rzeczywiste zmiany przestrzenne (w których bierze udział wiele osób na przestrzeni długiego czasu)
  
• przeprowadzeniu 2-3 Gier pod rząd i porównania wyników na zdjęciach, aby gracze nie tylko spróbowali porozumiewania się językiem krajobrazu, ale też poćwiczyli go dla osiągania coraz lepszych rezultatów.

 

Reguły Gry w Przestrzeń

Elementy Gry

Uczestnicy: Mistrz Gry, Gracze. Materiały wizualne nt. wnętrz krajobrazowych. Plansza do Gry (wym. 45 x 45cm) przedstawiająca działkę budowlaną. Zakładki określające otoczenie planszy (wym. 7,5 x 60cm) czyli działki: Park, Market, Budynki, Rzeka, Ulica. Klocki do Gry (proste bryły geometryczne, 5 zestawów o innym kolorze każdy) przedstawiające powszechne elementy przestrzeni: budynki, zieleń, małą architekturę (ławki, rzeźby itp)

Zasady gry

ETAP PIERWSZY
Mistrz Gry przeprowadza prezentację nt. wnętrz krajobrazowych

ETAP DRUGI

• przy każdej planszy siada naprzeciw siebie po dwóch Graczy
• każdy z Graczy otrzymuje swój zestaw klocków określony kolorem, który ustawia po swojej stronie
• Gracze otrzymuję zadanie wybudowania wg zasad Gry np. domu kultury.
• Gracze ustalają otoczenie dla planszy, układając wokół niej wybrane zakładki
• Gracze ustalają między sobą, kto robi pierwszy ruch
• Gra polega na ustawianiu na przemian przez Graczy kolejnych klocków bez porozumiewania się
• każdy Gracz może w trakcie swojego ruchu postawić tylko jeden klocek.
• ruchów nie można cofać, ani przestawiać klocków drugiego Gracza
• Gra kończy się, kiedy jeden z Graczy rezygnuje ze swojego ruchu

ETAP TRZECI
Analiza zbudowanej przestrzeni: miejsca w przestrzeni i bohater w przestrzeni.

• Każda para Graczy próbuje ocenić efekty swojej Gry, podczas gdy reszta słucha i patrzy i potem zadaje pytania w oparciu o przykładowe typy przestrzeni:
  • prywatna / publiczna / półpubliczna itd.
  • głośna / cicha
  • miejsce dla dzieci, seniorów, grup itd.
  • bezpieczna/ niebezpieczna
  • centrum/ obrzeże
  • qnętrze / zewnętrze
• Rozmowa z udziałem Mistrza Gry, który uzupełnia wnioski o swoje obserwacje pod kątem funkcjonalności różnych podprzestrzeni, relacji zabudowy z otoczeniem, proporcjonalności elementów zestawionych ze sobą, udziału dzieleni w ogólnym odbiorze przestrzeni itd.

 

Marcin Skrzypek

 

Zdjęcia z Gry w Przestrzeń w ramach projektu ArtAttack2015/SPACE w Tbilisi 10.06.2015, źródło: Facebook, album ArtAttack – Urban Space, Workshops