Od opracowania firmy Kuiper do „materiałów wyjściowych” UM Lublin

 //  Projekt: Dolina Bystrzycy

Co działo się z planowaniem rewitalizacji Bystrzycy między opracowaniem firmy Smit i Smit z 2011 roku a koncepcją firmy APA z 2016 roku.

RKP w swoim stanowisku nt. opracowania Smit i Smit zaproponowała, aby zrobić 20-30 stronicowy wyciąg z opracowania i rozwijać wybrane wątki. Ostatecznie jednak sprawa rewitalizacji Bystrzycy została odłożona do roku 2014, kiedy z inicjatywy ówczesnego z-cy prezydenta Stanisława Kalinowskiego UM zamówił kolejne opracowanie o Bystrzycy w holenderskiej firmie Kuiper Compagnons. Skrótowe kalendarium dalszych działań do 2017:

 

2014 – opracowanie firmy Kuiper, Zdzisław Strycharz koordynatorem projektu

Równolegle ze zleceniem firmie Kuiper nowego opracowania o rewitalizacji doliny Bystrzycy utworzono funkcję koordynatora projektu. Został nim jako doradca prezydenta Zdzisław Strycharz, wcześniejszy dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska UM. Założył on stronę www.bystrzyca.lublin.eu z dokumentacją swoich kolejnych działań, co pozytywnie wyróżnia ten projekt wśród innych długofalowych działań UM Lublin. Udostępniono na niej w podglądzie 66-stronicowe opracowanie Kuipera, które było konkretniejsze, niż opracowanie Smit i Smit, ale też bardzo szablonowe i pozbawione głównego pomysłu-idei działającej na wyobraźnię i służącej za źródłem kolejnych pomysłów.

Opracowanie wyszło od całościowej analizy układu Bystrzyca-Czechówka-Czerniejówka. Niemniej, mimo że nosiło podtytuł „Analiza możliwości przeprowadzenia rewitalizacji doliny rzeki Bystrzycy oraz propozycje powiązań przestrzennych i krajobrazowych doliny tej rzeki z przestrzenią miasta Lublin” właściwie nie zawierało ono takich propozycji, na Rada Kultury Przestrzeni zwróciła uwagę w piśmie. Inne jej uwagi dotyczyły ochrony istniejących walorów rzeki i wykorzystania potencjału lokalnych interesariuszy.

 

2015 – zbieranie społecznych pomysłów i konferencja na temat Zalewu

Na początku 2015 roku zorganizowano konsultacje społeczne polegające na zbieraniu pomysłów-oczekiwań mieszkańców dotyczących Bystrzycy w oparciu o materiały firmy Kuiper (5 spotkań i uwagi korespondencyjne), które zakończono 30 kwietnia. Dokumentacja konsultacji (uwagi, pomysły) nie została udostępniona.

22 kwietnia 2015 odbyła się konferencja „Przyszłość Zbiornika Zemborzyckiego w Lublinie – szanse i zagrożenia” (materiały pokonferencyjne, 10 prelekcji).

 

2016 – projekt rewitalizacji autorstwa UM Lublin

W listopadzie 2015 roku opublikowano będący pokłosiem opracowania firmy Kuiper Projekt rewitalizacji, na który złożyły się 4 strony tekstu i mapa obejmujące działania do 2022 roku za 450 mln zł.

Projekt-rewitalizacji-doliny-Bystrzycy-gotowy-004

Część opisowa Projektu mieścił się na 1 stronie. Streszczenie:

  1. Poprawa stanu technicznego Zalewu i prace modernizacyjne wzdłuż Bystrzycy dla przeciwdziałania powodziom (modernizacja 120 wypływów, budowa ok. 50 zbiorników podczyszczających, oczyszczenie dna rzeki z namułów, regulacja koryta, budowa zbiornika wstępnego „Prawiedniki” powyżej Zalewu, budowa polderu z biofiltrem ok 30 ha)
  2. Uporządkowanie gospodarki ściekowej
  3. Stworzenie 3 parków (Rusałka, Zawilcowa – w trakcie, park nadrzeczny na wys. os. Nałkowskich) i ogrodu jordanowskiego przy os. Przyjaźń (są tam boiska i plac zabaw) oraz zagospodarowanie mostu przy ul. Andersa na działania kulturalne (na wzór Mostu Kultury przy ul. Zamojskiej)
  4. Budowa 4 plaż, 10 przystani kajakowych, 10 kładek pieszo-rowerowych i 30 km ścieżek rowerowych, biegowych i pieszych z hot-spotami
  5. Modernizacja terenów Lubelskiego Klubu Jeździeckiego
  6. Budowa na terenie Ośrodka Marina Lubelskiego Centrum Żeglarstwa
  7. Inne działania:
  • szlak młynów wodnych na rzece Bystrzycy, ścieżki dydaktyczne i punkty widokowe
  • budowa obiektu Lubelskiego Klubu Morsów nad Zalewem Zemborzyckim
  • budowa centrum kulturalno-relaksacyjnego w rejonie ul. Muzycznej,
  • budowa ośrodka edukacyjno-muzealnego związanego z doliną rzeki Bystrzycy
  • rewitalizacja Parku Ludowego, Parku Bronowickiego i zagospodarowanie terenu Błoni Zamkowych (oddzielne przedsięwzięcia z własną historią)

Opis nie wspomina o umieszczonym na mapie zrekonstruowanym Wielkim Stawie Królewskim pod Starym Miastem. Projekt nie uwzględnia też rzek Czechówki i Czerniejówki.

 

Opinie o projekcie rewitalizacji i uwagi do całości projektu

4 listopada ukazał się w „Gazecie Wyborczej” artykuł Dolina Bystrzycy jak poznańska Malta? Jest ostateczny plan rewitalizacji o tym, że do 14 listopada (10 dni) UM czeka na „ewentualne uwagi” do projektu rewitalizacji i równolegle już przygotowuje

szczegółową koncepcję i dokumentacje techniczną. Na ich podstawie po otrzymaniu stosownych pozwoleń, będzie można rozpocząć pracę.

W ramach ogłoszenia projektu nie przewidziano spotkania otwartego. Wśród „ewentualnych uwag” znalazły się dwie udostępnione nam przez autorów: Szymona Pietrasiewicza, animatora Mostu Kultury i zaniedbanych osiedli Lublina oraz Krzysztofa Wiśniewskiego z Rady Dzielnicy Czechów Południowy.

Szymon Pietrasiewicz:

Na pierwszy rzut oka projektu widać, że powstawał „na szybko”. Bardzo ogólne figury geometryczne przedstawiające proponowane lokalizacje dla np. terenów zielonych, czy plaż dalece odbiegają od standardów projektowania przestrzennego i jego prezentacji. […] W projekcie zostały pominięte miejsca, które aktualnie służą mieszkańcom do kąpieli w rzece i rekreacji […]. [Mieszkańcy dzielnicy Za Cukrownią] nie otrzymali absolutnie żadnej alternatywy wobec podmokłych ulic […] które zostały na mapie określone lapidarnie jako „obszar problemowy”.

Krzysztof Wiśniewski:

Rada Dzielnicy Czuby Południowe wyraża rozczarowanie sposobem prowadzenia konsultacji w sprawie tzw. rewitalizacji doliny Bystrzycy. […] Materiały przedstawione do drugiego etapu konsultacji w przedmiotowej sprawie są tak ogólne, że nie mamy możliwości stwierdzić, czy nasze uwagi i wnioski z poprzedniego etapu konsultacji zostały uwzględnione czy też nie. Zaprezentowane materiały budzą też wątpliwości co do ich rzetelności. […] Apelujemy do Państwa o przygotowanie i opublikowanie rzetelnych i bardziej szczegółowych materiałów z uwzględnieniem konkretnych propozycji dla poszczególnych obszarów opracowania.

W powyższych opiniach zwracają uwagę rozbieżności między gotowością UM do szybkiej realizacji Projektu rewitalizacji, a jego ogólnością i zasadnością wciąż zgłaszanych uwag. Dlatego w styczniu 2016 RKP wystosowała własne pismo w sprawie dotychczasowego przebiegu tworzenia projektu rewitalizacji Bystrzycy i otrzymała na nie odpowiedź od Zdzisława Strycharza.

W szczególności RKP zwróciła uwagę, na brak w projekcie odniesień do istotnych dla rewitalizacji uwag z pisma RKP z 25 lipca 2014 oraz na taki stopień ogólności Projektu, który uniemożliwia jego ocenę. Zdzisław Strycharz zaprosił RKP na dedykowane jej spotkanie ale bez podania terminu (spotkanie to nastąpiło dopiero 4 miesiące później 14 czerwca).

 

2016 – materiały wyjściowe do koncepcji rewitalizacji autorstwa UM Lublin

W 2016 roku na stronie www.bystrzyca.lublin.eu pojawiły się nowe materiały pt. Materiały do opracowania koncepcji rewitalizacji Bystrzycy część opisowa (12 stron) i mapy (64 strony) zawierająca poszerzone opisy poszczególnych projektów z Projektu rewitalizacji wraz z planami sytuacyjnymi każdego z nich. Są one dostępne również w poniższym poście w formie pdf i galerii obrazów jpg. Zmiany w Materiałach wyjściowych stosunku do Projektu:

Dodano

  • 2 plaże (6 zamiast 4)
  • prywatny punkt gastronomiczny „Dwie topole”

Sprecyzowano

  • drogi rowerowe (zwane zamiennie pieszo-rowerowymi)
  • liczbę 6 młynów (nie uwzględniono ruin na wysokości os. Nałkowskich)
  • liczbę 2 wież widokowych
  • ośrodek edukacyjno-muzealnego związany z doliną rzeki Bystrzycy włączono w Lubelskie Centrum Żeglarstwa

Odjęto:

  • 4 przystanie kajakowe (6 zamiast 10)
  • 5 nowych kładek pieszo-rowerowych (5 zamiast 10, 6 do modernizacji, ale 3-4 istniejących w ogóle nie uwzględniono)
  • centrum kulturalno-relaksacyjne w rejonie ul. Muzycznej

Wciąż nie wspomina się o narysowanej na mapach rekonstrukcji Stawu Królewskiego. Materiały wyjściowe nie uwzględniają też rzek Czechówki i Czerniejówki. W roku 2016 rezultatem 5 lat pracy kilku podmiotów spisanych na ponad 300 stronach opracowań i planowanym budżecie 450 mln można było sprowadzić do następujących punktów:

Inwestycje wodno-inżynieryjne

  • inwestycje związane z retencją, kanalizacją deszczową i ściekową oraz oczyszczaniem wody

Działania z własną historią realizacji:

  • Błonia i parki: Rusałka, Ludowy, Bronowice, Zawilcowa; Lubelskie Centrum Żeglarstwa, modernizacja terenów Lubelskiego Klubu Jeździeckiego

Działania kontynuowane

  • ogród jordanowski przy os. „Przyjaźń”, rozwój dróg rowerowych, modernizacja niektórych kładek

Nowości – oryginalny wkład z namysłu w trakcie opracowywania projektu rewitalizacji:

  • 6 plaż, 6 przystanie kajakowe, 2 wieże widokowe
  • 5 nowych kładek pieszo-rowerowych, 6 do modernizacji
  • szlak młynów
  • park nadrzeczny na wys. os. Nałkowskich
  • prywatny punkt gastronomiczny „Dwie topole”
  • ośrodek edukacyjno-muzealnego związanego z doliną Bystrzycy
  • zagospodarowanie mostu przy ul. Andersa na działania kulturalne
  • odtworzenie Wielkiego Stawu Królewskiego (nieujęte w opisach)

Więcej o Materiałach w kolejnym poście.

Marcin Skrzypek

PS.

W latach 2016-2017 UM Lublin zlecił opracowanie koncepcji rewitalizacji firmie APA na zlecenie UM Lublin. Następnie odbyły się jej społeczne konsultacje (do 15 marca 2017) zakończone przyjęciem wniosków i powołaniem 28 lutego 2017 Biura ds Zagospodarowania Dolin Rzecznych i Wąwozów, które ma tę koncepcję wdrażać.