Opinia zawiera tylko siedem ogólnych uwag, ponieważ dokument ten uważamy za „niezadowalający i traktujemy go jako przejściowy”.
- 2017.04.12 Uwagi RKP nt Programu Rewitalizacji
Konsultacje trwały w dniach 14 marca – 4 kwietnia, więc opinia RKP wpłynęła 8 dni po terminie, ale mamy nadzieję, że zostanie wzięta pod uwagę i poprawiona wersja Programu będzie znacznie lepsza. Ogłoszenie o konsultacjach i wprowadzenie do tematu zostały zamieszczone na stronie UM Rewitalizacja. Konsultacje Programu Rewitalizacji dla Lublina na lata 2018-2023
Opinia RKP dotyczy dwóch dokumentów:
- Program Rewitalizacji do konsultacji społecznych (pdf, 8 Mb, 170 stron)
- Prognoza oddziaływania realizacji Programu Rewitalizacji na środowisko (pdf, 3 Mb, 80 stron)
Na stronie UM z ogłoszeniem o konsultacjach można ponadto znaleźć:
- Ewaluację Programu Rewitalizacji z 2009 roku (pdf, 3 Mb, 27 stron, ewaluacja z 2014 roku)
- Kartę zgłoszenia projektu do opiniowanego Programu Rewitalizacji
Opiniowany Program został oparty na ponad 40 projektach wybranych ze zgłoszonych ponad 80. Mapa lokalizacji projektów ze s. 140:
Wg dokumentu obliczalny koszt Programu to 591,7 mln (s. 159). Można go szybko ocenić analizując zestawienie projektów od ok. 20 milionów dających w sumie 93 % budżetu Programu:
- 189,9 mln – Dworzec Metropolitalny
- 61 mln – rewitalizacja części Śródmieścia Miasta Lublin (remont pl. Litewskiego i Deptaka)
- 88 mln – ul. Muzyczna, most i droga
- 69 mln – budowa Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, ul. Wyścigowa 31
- 25 mln – zagospodarowanie zdegradowanych terenów pływalni w dzielnicy Tatary
- 21 mln – renowacja Trybunału
- 21 mln – rewaloryzacja obiektów ul. Królewska / ul. Żmigród / ul. Grodzka 11 / Plac Po Farze
- 21 mln – Centrum Sztuki Dzieci (adaptacja DK „Kolejarz” na ul. Kunickiego)
- 20 mln – renowacja Bazyliki Dominikanów
- 18 mln – rozbudowa DPS Kalina i budowa dwóch rodzinnych DPS
- 18 mln – Park Ludowy
Łatwo policzyć, że w konsultowanym dokumencie 25 % projektów (11 z ok. 40) zabiera 93 % środków (552 z 591 mln), przy czym prawie połowa budżetu na rewitalizację została przeznaczona na „twarde” inwestycje transportowe w jednym miejscu (47 % budżetu, prawie 280 mln – dworzec oraz przedłużenie ul. Muzyczna z mostem). Należy podkreślić, ze rewitalizacyjne znaczenie budowy nowego dworca PKS jest dyskusyjne. W dłuższej perspektywie może on bowiem nawet pogłębić kryzys w obszarach przeznaczonych do rewitalizacji, ponieważ:
- może spowodować pogorszenie sytuacji ekonomicznej rejonu Podzamcza, który w dużej mierze korzysta obecnie z ruchu generowanego przez istniejący tam dziś dworzec PKS
- może spowodować pogorszenie sytuacji ekonomicznej rejonu dworca, jeśli w przyszłości powstanie tam galeria handlowa (sprzyja temu zarysowująca się tendencja utrudniania dostępu pieszym do rejonu dworca i ul. 1 Maja spowodowania m.in. przez budowę estakady nad ul. Dworcową i rezygnacji z komunikacji publicznej na ul. 1 Maja)
Ponadto można zauważyć inne negatywne cechy ww budżetu na rewitalizację takie jak:
- koncentracja projektów w ścisłym centrum miasta, które i tak jest stosunkowo najlepiej zadbaną częścią miasta
- inwestycyjny charakter tych projektów (123 mln czyli 20 % całości budżetu dotyczy doskonalenia infrastruktury dobrze funkcjonujących już miejsc: pl. Litewskiego, Deptaka, Trybunału, ul. Królewskiej, ul. Żmigród, ul. Grodzkiej Placu Po Farze, Bazyliki Dominikanów)
- DPS na Kalinie i ośrodek na Wyścigowej (79 mln, 13 % budżetu) choć są projektami w sferze pomocy społecznej, to mają charakter interwencyjny i/lub reaktywny, czyli punktowo osłabiają skutki kryzysu lub pomagają osobom zmarginalizowanym, ale nie likwidują przyczyn kryzysu występujących obszarowo; niosą pomoc, ale w znikomym stopniu przyczyniają się do realnej rewitalizacji.
Z powyższej listy tylko inwestycje na Tatarach, ul. Kunickiego i Park Ludowy (61 mln, 10 % budżetu) mają bezdyskusyjnie rewitalizacyjny potencjał. Zakładając bez sprawdzania, że podobnie jest z pozostałymi projektami obejmującymi 7 % budżetu, daje to 17 %. Zatem w budżecie konsultowanego Programu Rewitalizacji możemy wyróżnić:
- 17 % środków na procesy stricte rewitalizacyjne
- 13 % na działania interwencyjne
- 32 % na inwestycje nie-kryzysowe
- 47 % na inwestycje drogowe obciążone ewentualnymi skutkami dewitalizującymi.
Zadaliśmy sobie pytanie, jak to pogodzić z umieszczonym na początku dokumentu cytatem z wytycznych Ministra Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-20:
Rewitalizacja – to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością.
Stąd też w opinii RKP znalazły się m.in. następujące punkty:
4. Sposób opracowywania aktualizacji Programu Rewitalizacji odbiega od standardów takich działań
zrealizowanych i realizowanych w innych miastach w Polsce5. Oczekujemy również większego zrozumienia rewitalizacji we wszystkich strukturach Urzędu i jednostek
podległych, jako skoordynowanego działania na poziomie ponad-wydziałowym, służącego mieszkańcom
i pomagającego wyprowadzić obszary miasta z sytuacji kryzysowych6. Jako bardzo trafne i wartościowe traktujemy zawarte w dokumencie „Charakterystyki uzupełniających
przedsięwzięć rewitalizacyjnych” towarzyszące projektom, oznaczone kodem literowym od A do R.
Koniecznie należy je zachować, wymagają one jednak rozwinięcia, operacjonalizacji, uszczegółowienia
i zapisania w budżecie na 2018 r. (w tym także z funduszy zewnętrznych), tak by zrównoważyć
obecność dwóch kosztownych projektów drogowych
Oprac. Marcin Skrzypek