USER – pierwsze publikacje i wybór miejsc do projektu

Wybór przestrzeni publicznych Lublina pod kątem zgodności z założeniami projektu USER

Celem projektu jest wylonienie kilku miejsc publicznych Lublina, ktore wymagają przeorganizowania lub przeprogramowania, ponieważ ich obecny stan nie jest adekwatny do potrzeb użytkowników. Wokół tych miejsc zostają zorganizowane grupy interesariuszy (mieszkańców, najemców lokali, urzędników itd. – tzw. Lokalne Grupy Wsparcia), których zadaniem będzie wypracowanie dla tych miejsc rekomendacji i scenariuszy zmian (tzw. Lokalnych Planów Działania) w celu poprawy ich funkcjonowania.

Założenia projektu USER.

Za obszar Lublina przeznaczony do objęcia projektem wybrano historyczne Śródmieście z osią ul Grodzkiej i Krakowskiego Przedmieścia jako główną przestrzenią publiczną Lublina, a zarazem jego „Linią Życia” (czyli wg nomenklatury Gordona Cullena linią, która koncentruje lub generuje witalność miasta) wraz z miejscami powiązanymi z nią funkcjonalnie (w uzasadnionych przypadkach).

Następnie stworzone zostały dwa opracowania (autor: Marcin Skrzypek):

wyjaśniające i uszczegóławiające zagadnienia projektu w kontekście Lublina, a w szczególności przygotowujące listę konkretnych miejsc do opracowania w ramach projektu oraz wstępną analizę ich „userów” czyli użytkowników / interesariuszy. W ogólnym rozumieniu określenia te są wymienne (każdy użytkownik danego miejsca ma w nim „swój interes”, a więc jest jego interesariuszem, i vice versa), jednak dla lepszego zrozumienia zachowań „userów” dokonuje w projekcie się ich płynnego rozróżnienia:

  • interesariusze są ściślej związani z miejscem ze względów życiowych lub zawodowych; często mają osobowość prawną lub są zinstytucjonalizowani; mogą w ogóle nie „korzystać” w sensie dosłownym z miejsc, którymi się zajmują (np. służby miejskie)
  • użytkownicy to mieszkańcy mający fizyczną, wielozmysłową styczność z miejscem, jego ergonomią, funkcjami, powiązaniami itp.; są oni bardziej anonimowi, ale można w nich wyróżnić różne grupy wedle sposobu użytkowania przestrzeni i potrzeb (np. piesi, rowerzyści, kierowcy, właściciele psów, rodzice z dziećmi, turyści itp.); mają oni dużą zdolność migracji, tzn. znikania lub pojawiania się w danym miejscu, w zależności od tego, czy sprzyja ono zaspokajaniu ich potrzeb, czy nie sprzyja.

W toku dalszych prac grupy roboczej projektu USER, w których uczestniczyli:

  • Monika Kłos, z-ca dyrektora Wydziału Projektów Nieinwestycyjnych UM Lublin
  • Daniel Grzeszczuk, Wydziału Projektów Nieinwestycyjnych UM Lublin
  • Ewa Kipta, Wydział Planowania UM Lublin
  • Hubert Mącik, Konserwator Miejski
  • Jan Kamiński, Instytut Architektury Krajobrazu KUL, Stowarzyszenie Architektury Krajobrazu, Rada Kultury Przestrzeni
  • Marcin Skrzypek, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, Rada Kultury Przestrzeni

wybrano następujące miejsca do włączenia ich w projekt USER. Lokalna Grupa Wsparcia projektu (lub jej podgrupy) będzie obejmować interesariuszy lub reprezentantów użytkowników tych miejsc. Poniższe podsumowanie dotyczy stanu prac na koniec kwietnia 2013 i należy je traktować jako „raport otwarcia”, którego priorytety mogą się zmienić w miarę realizacji projektu.

 

Wybór miejsc

Wszystkie poniższe miejsca wybrane do projektu wiele lat temu przeszły „remont generalny”, przyczyniając się do radykalnej poprawy wizerunku i sposobu użytkowania Śródmieścia Lublina. Zmiany te zaszły jednak zaszły tak daleko, że pojawiły się nowe wyzwania takie jak:

  • wzrost ruchu pieszego i rowerowego
  • spadek atrakcyjności Deptaka na rzecz Starego Miasta
  • nadmierna koncentracja witalności na Starym Mieście
  • nierównomierna dystrybucja witalności między Linią Życia (oś ul. Grodzka / Krakowskie Przedmieście) a jej bezpośrednim sąsiedztwem
  • rozwój potrzeb turystyczno-rekreacyjnych
  • redukcja funkcjonalności mieszkalnej Śródmieścia

Istnieje więc potrzeba dostosowania tej przestrzeni do nowych wyzwań i potrzeb użytkowników. Poniżej – lista miejsc wybranych do projektu USER wraz z krótkim uzasadnieniem i wstępnymi rekomendacjami co do metod pracy.

 

Plac Po Farze

  • opis i rekomendacje do zmian, dyskusja
  • współpraca z interesariuszami i użytkownikami nad udoskonaleniem aranżacji i funkcji
  • działania animacyjno-artystyczne
  • stworzenie wizualizacji nowej koncepcji placu

Plac ten stanowi wizytówkę miasta. Odbywa się na nim wiele prestiżowych imprez kulturalnych. Dzięki jego intensywnemu użytkowaniu można jednak znaleźć w nim wiele niedoróbek, nietrafionych pomysłów, dysfunkcji czy niewykorzystanych szans. Plac ten posiada konkretnych i kompetentnych interesariuszy oraz użytkowników, a także jest obiektem doraźnych działań upiększająco-doskonalących ze strony miasta. Złożenie tych okoliczności pasuje do priorytetów USER-a i tworzy dogodne warunki do efektywnego wykorzystania go w rozwoju placu. (Fot. Jan Kamiński)

 

Plac Rybny

  • opis i rekomendacje do zmian, dyskusja
  • współpraca z interesariuszami i użytkownikami nad udoskonaleniem aranżacji i funkcji
  • działania animacyjno-artystyczne
  • stworzenie wizualizacji nowej koncepcji placu

Plac stanowiący niewykorzystany potencjał zatłoczonego Starego Miasta – zaniedbany, wymagający ożywienia, w czym może pomóc bliskie sąsiedztwo pl. Po Farze i wielokierunkowe skomunikowanie, w którym występują jednak różnorodne bariery. Jego obecna aranżacja nie zdaje egzaminu. Z placem tym związanych jest wielu interesariuszy, których potrzeby nie zawsze są zbieżne. W sąsiedztwie jest wiele mieszkań, więc z placem związana jest funkcja mieszkalna, zaniedbana w Śródmieściu. Miejsce cieszy się wielka sympatią opinii publicznej oraz interesariuszy związanych z kulturą. Złożenie tych okoliczności pasuje do priorytetów USER-a i tworzy dogodne warunki do efektywnego wykorzystania go w rozwoju placu. (Fot. Marcin Skrzypek)

 

Plac Łokietka

  • opis i rekomendacje do zmian, dyskusja
  • inne działania – opcjonalnie, jak będą chętni

Na ten plac składa się przestrzeń przed Bramą Krakowską i przed Ratuszem podzielona jezdnią. Jest ona intensywnie użytkowana i pusta; poza nawierzchnią czy podstawową infrastrukturą pozbawiona udogodnień i aranżacji pod potrzeby konkretnych użytkowników (ławek, zieleń, sztuka itp.). Można w niej zauważyć też konflikt między kierowcami, rowerzystami i pieszymi. Jest to więc miejsce wymagające udoskonalenia i spełnia założenia USER-a, ale w porównaniu z innymi placami, nie stanowi priorytetu. (Fot. Marcin Skrzypek)

 

Rynek Starego Miasta i Deptak (Krakowskie Przedmieście)

  • opisy i rekomendacje do zmian, dyskusja
  • inne działania – opcjonalnie, jeśłi pojawią się sprzyjające okoliczności.

Deptak i Stare Miasto są pod silną presją wielu interesariuszy i użytkowników, a dodatkowo podlegają procesowi dynamicznej zmiany witalności – Deptak traci na atrakcyjności, a Stare Miasto utrzymuje ją na wysokim poziomie – na co będą miały niewiadomy wpływ zmiany w sąsiedztwie: odnowa pl. Litewskiego i budowa galerii Tarasy Zamkowe. Ponadto obszar jest polem aktywnej działaności Miejskiego Konserwatora Zabytków (m.in. w ramach innego projektu unijnego HerMan – Heritage Management) o celach zbieżnych do USER-a. W rezultacie, jakkolwiek miejsca te spełniają założenia USER-a i wymagają interwencji, skala ich problemów przekracza skalę projektu. USER pozostaje tu jako potencjalna asysta szerzej zakrojonych działań. (Fot. Marcin Skrzypek)

 

Ulica Zielona

  • opis i rekomendacje do zmian
  • współpraca z interesariuszami i użytkownikami nad zmianą funkcji
  • działania animacyjno-artystyczne
  • stworzenie wizualizacji nowej koncepcji placu

Ulica Zielona łączy się z pl. M. A. Krąpca i zaniedbanym terenem zielonym będącym częściowo w posiadaniu miasta. Choć traktowana dotychczas jako „serwisowa” Deptaka i wykorzystywana przez auta, po zmianie organizacji ruchu może stać się „alternatywnym deptakiem” podnoszącym atrakcyjność Śródmieścia dla wielu interesariuszy i użytkowników, w tym lokalnych mieszkańców. Zainteresowaniu takim rozwiązaniem sprzyja odpływ najemców lokali przy Deptaku a także zainteresowanie Zieloną animatorów i artystów, którzy są w stanie stworzyć „żywą” wizualizację jej nowej koncepcji. Złożenie tych okoliczności pasuje do priorytetów USER-a i tworzy dogodne warunki do efektywnego wykorzystania go w rozwoju placu. (Fot. Marcin Skrzypek)

 

Plac Wolności

  • opis i rekomendacje do zmian
  • inne działania – opcjonalnie, jak znajda się chętni

Główna część placu jest pusta i niegościnna, mimo fontanny. Sąsiaduje z wielką, monotonną fasadą. Pokrywa ja gołębie guano. Brak w niej cienia, pretekstu do zatrzymania się. Siedziska nie skłaniają do siedzenia. Jest to główna część większego kompleksu wielu miejsc o zróżnicowanej funkcji, dla którego trudno byłoby stworzyć jednolity scenariusz udoskonalenia w ramach projektu USER. Niemniej jest to ważna część miasta, która koncentruje zaskakująco wiele ogólnomiejskich funkcji publicznych i łączy się czekającym na „nowe otwarcie” terenem Rusałki. (Fot. Marcin Skrzypek)

 

Plac Kochanowskiego

  • opis i rekomendacje do zmian
  • współpraca z interesariuszami i użytkownikami nad udoskonaleniem aranżacji i funkcji
  • działania animacyjno-artystyczne – opcjonalnie
  • stworzenie wizualizacji nowej koncepcji placu

Choć plac ten – podobnie jak pl. Wolności z łączącą je ul. Narutowicza – stanowi „skończoną” całość, to ma on cechy wnętrza, a w projekcie jego aranżacji można wskazać wiele istotnych niedoskonałości. Ponadto, w jego zachodniej pierzei znajduje się główne ale nieużywane wejście do gmachu Pedagogiki UMCS. Gdyby uczelnia zdecydowała się je otworzyć, pojawiłby się bardzo ważny powód do stworzenia nowej koncepcji aranżacji placu. Złożenie powyższych okoliczności pasuje do priorytetów USER-a i tworzy dogodne warunki do efektywnego wykorzystania go w rozwoju tego miejsca. (Fot. Marcin Skrzypek)

 

Ponadto rozważano również następujące miejsca, które jednak nie spełniły warunków uczestnictwa w projekcie:

Błonia przy Zamku na razie poza agendą.

Wejście do projektu zależne od otworzenia się dla tego miejsca możliwości projektowych związanych z inwestycją Tarasy Zamkowe.

Plac Zamkowy – poza agendą.

Plac na etapie planowania funkcji w strukturze Podzamcza. Wejście do projektu zależne od rozwoju procedury Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego dla tego obszaru.

Plac „u dominikanów – poza agendą.

Plac na etapie rozwoju funkcji. Został on niedawno odnowiony przez klasztor oo. dominikanów, a jego główny interesariusz Teatr im. J. Ch. Andersena wyprowadza się stamtąd. Możliwość wpływu na miejsce poza horyzontem czasowym projektu. Gotowość do współpracy na zaproszenie gospodarza placu.

Plac M. A. Krąpca (przed Pałacem Czartoryskich) – na razie poza agendą.

Plac na etapie projektowania w ramach odnowy kompleksu pl. Litewskiego. Potencjał tego miejsca zależy częściowo od przyszłych losów ul. Zielonej i vice versa, ale na zazębienie USER-a z odnową pl. Litewskiego może być za późno. Konsultacje projektu placu z USER-em zależne od możliwości współpracy z projektantem.

Plac przed Centrum Kultury – poza agendą.

Plac na etapie budowy. Sąsiedni skwer świeżo po odnowie – na etapie rozwoju funkcji. Gotowość do współpracy na zaproszenie Centrum Kultury.

Rondo Lubelskiego Lipca 80 – na razie poza agendą.

Miejsce na etapie planowania funkcji w skali osi PKP / Stare Miasto i w zależności od priorytetów komunikacyjnych dla tego obszaru. Wejście do projektu zależne od rozwoju tych planów. Rondo LL80 leży co prawda poza obszarem projektu, ale jest z nim powiązanie funkcjonalnie, jako „zwornik” południowo-wschodniej otuliny Linii Życia.

Plac przed Centrum Spotkania Kultur – na razie poza agendą.

Plac na etapie budowy. Gotowość do współpracy na zaproszenie projektanta. Plac przez CSK i poniższa „Oś akademicka” leżą poza obszarem projektu, ale stanowią istotne funkcjonalne przedłużenie Linii Życia.

akademicka(ul Radziszewskiego / Wydz. Artystyczny UMCS) – na razie poza agendą.

Przestrzeń na etapie tworzenia koncepcji przez UMCS. Gotowość do współpracy na zaproszenie gospodarza. Możliwe zazębienie się dwóch projektów URBACT-u: USER-a z EUniverCities.

Red. Marcin Skrzypek